همه چیز درباره سیستم اگزوز اتومبیل و کاربرد آن

شاید خیلی جاها مطالبی در مورد روند سوختن ترکیب سوخت و هوا در پیشرانه‌های درون‌سوز گفته شده باشد. همانگونه که در مقاله های بسیاری بیان شده بعد از سوختن این ترکیب گازهایی به وجود می آید که باید به خارج از محفظه سوخت و در پایان از اتومبیل بیرون برود. این کار مختص به سیستم اگزوز اتومبیل می باشد. خیلی از شما این سیستم را می شناسید ولی در این مطلب از سایت هشتیا قرار است تا به طور کلی در مورد بخش ها و مسوولیت های اگزوز برایتان صحبت کنیم. پس با نا همراه باشید.

درباره سیستم اگزوز اتومبیل

نقش مهم این سیستم فرستادن گازهای به دست آمده از سوختن ترکیب سوخت و هوا به بیرون از اتومبیل می باشد. ولی به طور کلی اگزوز علاوه بر این مورد کارهای دیگری نظیر کم کردن گازهای آلاینده و سر و صدای تولیدی نیز بر عهده دارد. همچنین این سیستم کارکرد کلی اتومبیل ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد و در نتیجه باید به صورت صحیح و درست طرحی شود. همانگونه که بیان کردیم عملکرد اساسی این سیستم فرستادن گازهای زیان آور و بسیار گرم به دست آمده از سوختن ترکیب سوخت و هوا به خارج از اتومبیل می باشد. این گازهای زیان آور حاوی کربن مونواکسید، نیتروژن اکسید و هیدروکربن‌های خام می باشند که تمامی آن ها برای انسان و محیط‌زیست خطرناک می باشند. به علاوه این گازها قادر می باشند تا از سر سیلندر و منیفولد اگزوز یا توربوشارژ رد شوند. علاوه بر این ها گازهای خارج شده به مبدل کاتالیتیک یا کاتالیزور رسیده تا مقدار آلایندگی آن ها کم شود. در پایان نیز گازها از مافلر یا سایلنسر رد می شوند تا میزان سروصدای آن ها کاهش یابد.

قسمت های گوناگون سیستم اگزوز اتومبیل

از جمله با اهمیت ترین قسمت های این سیستم در ادامه بیان شده اند:

• قسمت منیفولد اگزوز اتومبیل

منیفولد اگزوز با اسم دیگر هِدِر اگزوز نقش گردآوری گازهای به دست آمده از سوختن ترکیب سوخت و هوا و هدایت آن‌ها به داخل یک لوله را بر عهده دارد. باید بدانید که منیفولد نخستین بخش از سیستم اگزوز است و به طور مستقیم با پیشرانه مرتبط می‌باشد.

• قسمت سنسور اکسیژن اتومبیل

اصولا تعداد دو سنسور اکسیژن در اتومبیل ها وجود دارد که یکی از آن‌ها بعد از منیفولد و دیگری پیش از مبدل کاتالیتیک یا کاتالیزور قرار گرفته است. نقش اصلی این قطعه با اهمیت اندازه‌گیری مقدار اکسیژن در گازهای خارج شده از اگزوز می باشد.

• قسمت لوله‌های اصلی اگزوز اتومبیل

خوب است بدانید که این لوله‌ها راه فرستادن گازها به خارج از اتومبیل ها می باشند و موجب ارتباط قطعه های گوناگون سیستم اگزوز با هم می‌شوند. طراحان اتومبیل در زمان طراحی و تولید لوله‌ها وجود فشار زیاد را مدنظر قرار می دهند.

• قسمت مبدل کاتالیتیک یا کاتالیزور اتومبیل

نام این قطعه در ایران کاتالیزور می باشد و بعذ از منیفولد نصب می شود. نقش کاتالیزور از بین بردن گازها و آلاینده‌های زیان آور نظیر کربن مونواکسید و نیتروژن اکسید از اگزوز می باشد. خوب است بدانید که کاتالیزور تقریبا قیمت بالایی دارد و در سال هی گذشته سرقت های زیادی از این قطعه گزارش شده است.

• قسمت رزوناتور اتومبیل

این بخش در تمامی اتومبیل ها قرار ندارد. رزوناتور بعد از کاتالیزور قرار می گیرد و کار ان کم کردن میزان صدای ایجاد شده در فرکانس‌های مشخصی می باشد.

• قسمت مافلر/سایلنسر اتومبیل

باید بدانید که مافلر یا سایلنسر جهت کم کردن صدای ایجاد شده توسط اگزوز مورد استفاده قرار می گیرند. ولی خوب است بدانید که این قطعه همانند رزوناتور نمی باشد چراکه در طیف وسیعی از فرکانس‌های گوناگون کار می‌کند ولی در مقابل رزوناتور برای کم کردن صدا در فرکانس‌های معینی مورد استفاده قرار می گیرد.

• قسمت سر اگزوز اتومبیل

در پایان آخرین قسمت سیستم اگزوز خروجی یا سر اگزوز می باشد. این قسمت جهت خارج کدن گازها کاربرد دارد و در حال حاضر قسمت با اهمیتی در ظاهر اتومبیل به حساب می آید.

پونگی فعالیت سیستم اگزوز اتومبیل

خوب است بدانید که بعد از انجام چهارمین سیکل پیشرانه درون‌سوز، گازهای اگزوز ایجاد می شوند. در این حین منیفولد اگزوز متصل به پیشرانه کلیه گازها را از محفظه همه سیلندرها گردآوری کرده و به داخل یک لوله ارسال می کند. حال باز و بسته شدن منیفولد به وسیله یک سوپاپ ویژه تنظیم می شود. پس از آن گازهای اگزوز از کاتالیزور رد می شوند. نقش این قطعه کم کردن میزان آلایندگی تولیدی می باشد.

باید بدانید که کاتالیزور سیستمی پیچیده می باشد و واکنش‌های شیمیایی را جهت کم کردن مقدار مونواکسید کربن و نیتروژن اکسید و تبدیل آن‌ها به گازهای بدون خطر به کار می گیرد. این روند با دو شیوه اکسایش و کاهش صورت می گیرد. روند کاهش هنگامی اتفاق می افتد که ذرات نیتروژن اکسید از کاتالیزور رد می شوند. این مبدل موجب می شود تا گازهای بیان شده به نیتروژن و اکسیژن بدون ضرر تبدیل شوند. اکسایش هم هنگامی صورت می گیرد که مونواکسید کربن بع داخل کاتالیزور می رود. این بخش یک اکسیژن دیگر را به مونواکسید کربن می افزاید تا دی‌اکسید کربن به دست آید. گاز دی‌اکسید کربن خودش نوعی آلاینده محسوب می شود ولی در مقایسه با مونواکسید کربن خطر کمتری دارد.

به علاوه سنسورهای اکسیژن جهت چک کردن مقدار اکسیژن داخل گازها مورد استفاده قرار می گیرند. بودن اکسیژن خیلی زیادتر در گازهای خارج شده از اگزوز به معنای استفاده نکردن کافی سوخت می باشد و چنانچه مقدار اکسیژن بسیار پایین تر از میزان استاندارد باشد به معنای استفاده بیشتر سوخت می باشد. باید بدانید که این داده‌ها به ECU می روند تا مقدار ترکیب سوخت و هوا به صورت همیشگی چک و کنترل شود. در ادامه سنسور اکسیژن دوم بعد از کاتالیزور مطمئن می شود تا گازهای رد شده از این بخش اکسیژن و دی‌اکسید کربن باشند. اگر این چنین نباشد سیستم ECU اعلام می کند مشکلی در عملکرد کاتالیزور وجود دارد.

در پایان بخش مافلر یا سایلنسر نقش کم کردن سروصدای ایجاد شده را بر عهده ‌دارند. سیستم‌های اگزوز جدید خصوصا در اتومبیل های اسپرت و گران‌ سوپاپ‌هایی جهت تنظیم مقدار صدا دارند. این سیستم ها قادر می باشند تا در بعضی از مکان ها نظیر محل های مسکونی و بیمارستانی صدا را خیلی پایین بیاورند. در موارد دیگر نظیر پیست مسابقات نیز قادر می باشند تا صدای ایجاد شده را خیلی زیاد کنند. توجه کنید که صدمه رسیدن به اگزوز باعث ایجاد مسائل زیادی می شود. چنانچه لوله‌های اگزوز دارای نشتی باشند ممکن است که گازهای آلاینده و خطرناک به کابین وارد شوند و سلامتی افراد درون اتومبیل را تهدید کند. به علاوه سیستم اگزوز اتومبیل در صورت صدمه دیدن موجب ایجاد سروصدای خیلی زیاد، کم شدن اجرا پیشرانه و زیاد شدن میزان استفاده از سوخت خواهد شد.