از جمله سیستم‌های ایمنی موجود در اتومبیل ها که اخیرا در ایران وجود آن در ماشین ها اجباری شده است، سیستم کنترل پایداری یا ESC می باشد. با ما همراه باشید تا در این مقاله از سایت هشتیا این سیستم را به شما معرفی نماییم.
در استانداردهای ۸۵ گانه جدید در کشور، از جمله سیستم هایی که باید در همه اتومبیل ها ساخت ایران وجود داشته باشد، سیستم کنترل پایداری می باشد که نام های دیگر آن ESC یا ESP نیز هستند. درست است که سال های بسیاری است که این سیستم در اتومبیل های دنیا وجود دارد و در کشور ما دیرهنگام انجام شده ولی باز هم این کار حرکت مثبتی به شمار می رود و قادر است تا میزان تصادفات جاده ای را کم تر کند. امیدواریم که این سیستم در اتومبیل های داخلی به خوبی کار کند و همچون جریان ایربگ و ترمز ABS با مشکل روبرو نشود. در ادامه نحوه فعالیت این سیستم را در اتومبیل توضیح خواهیم داد.
درباره سیستم کنترل پایداری یا ESC در اتومبیل
خوب است بدانید که سیستم کنترل پایداری یا Electronic Stability Control با نام دیگر Electronic Stability Program نوعی سیستم می باشد که مانع از انحراف و لغزش اتومبیل خواهد شد. این سیستم در زمان رانندگی در جاده‌های لغزنده هنگام بارش برف و باران، هنگام وجود مانع در مسیر، تغییر مسیر ناگهانی، در زمان وجود سرعت بالا در پیچ‌ها، در هنگام کم‌فرمانی که فرمان تمایل به مستقیم رفتن دارد یا بیش‌فرمانی که فرمان بیش از حد می چرخد کاربرد دارد تا از انحراف اتومبیل پیشگیری کند. کلا هنگامی که سیستم کنترل پایداری شناسایی کند که کنترل اتومبیل در دست راننده نیست وارد عمل خواهد شد.
بخش های سیستم کنترل پایداری یا ESC در اتومبیل
در زیر بخش های کلی این سیستم را معرفی خواهیم کرد تا بهتر با نحوه فعالیت آن آشنا شوید.
- سنسور سرعت چرخش چرخ‌ها موجود در هر یک از چرخ‌ها قادر می باشد تا با ارسال سیگنال به ECU فشار ترمز به یک چرخ را کم و یا زیاد کند.
- سنسور زاویه فرمان اتومبیل قادر است زاویه فرمان را محاسبه کند.
- سنسور شناسایی انحراف اتومبیل یا YAW قادر است تا مقدار انحراف اتومبیل از مسیر را شناسایی کند.
همچنین سیستم ترمز ABS نیز در عملکرد کنترل کشش وظیفه با اهمیتی دارد و اصولا قسمتی از سیستم ESC به شمار می رود. در این بین کامپیوتر مرکزی یا ECU نیز در عملکرد کنترل پایداری با پردازش داده ها وظیفه مهی بر عهده دارد.
نحوه فعالیت سیستم کنترل پایداری یا ESC در اتومبیل
همانگونه که پیش تر گفتیم ESC هنگامی که شناسایی می کند کنترل خودرو در دست راننده نمی باشد و اتومبیل انحراف پیدا کرده است، کاربرد دارد. در این وضعیت، سنسورهای معرفی شده می توانند تا انحراف اتومبیل از مسیر را به ECU ارسال کنند و ECU با پردازش این اطلاعات، مقدار و میزان انحراف را شناسایی می کند و بعد به صورت مجزا هر چرخ به مقداری که احتیاج است ترمز می کند تا اتومبیل به مسیر صحیح خود برگردد. برای نمونه جهت رویارویی با بیش فرمانی در پیچ، چرخ جلوی بیرونی ترمز می کند و جهت رویارویی با کم فرمانی چرخ عقب داخلی ترمز خواهد گرفت. به علاوه بعضی از سیستم‌های کنترل پایداری توان موتور را تا هنگامی که راننده کنترل خودرو را بار دیگر در دست بگیرد کم تر می کنند. در این وضعیت چنانچه راننده پدال گاز را بگیرد اتومبیل گاز نمی خورد. سنسورهای گوناگون سیستم ESC در هر ثانیه به مدت 25 بار سرعت چرخش چرخ‌ها، زاویه فرمان و جهت حرکت اتومبیل را چک می کنند تا معین شود که اتومبیل در مسیر درست خود حرکت کند.
پیشینه سیستم کنترل پایداری یا ESC در اتومبیل
باید بدانید تویوتا در سال ۱۹۸۳ میلادی سیستمی به اسم کنترل ضد لغزش را در سدان کراون ارائه کرد که نسخه نخستین کنترل پایداری به شمار می رفت. در سال ۱۹۹۰ میلادی میتسوبیشی در مدل دیامانته در ژاپن سیستمی را به اسم TCL معرفی کرد که در پیچ ها هنگامی که راننده خیلی زیاد گاز می دهد، به صورت اتوماتیک توان موتور کم تر خواهد شد و ترمز گرفته می شود تا مانع از انحراف اتومبیل شود. نخستین سیستم کنترل پایداری الکترونیکی نظیر سیستمی که در حال حاضر در اتومبیل ها مشاهده می کنید در سال ۱۹۹۵ در مرسدس بنز S کلاس کوپه وجود داشت. این سیستم توسط شرکت بوش گسترش پیدا کرد و نخستین بار نام ESP را ارائه کرد.
سیستم کنترل پایداری در اتومبیل ها در آمریکا از سال ۲۰۱۲ و در اروپا از سال ۲۰۱۴ واجب شد ولی خیلی از اتومبیل سازان سال‌ها قبل در اتومبیل های خود سیستم ESC را قرار دادند. طبق گزارش اداره ملی ایمنی ترافیک بزرگراه‌های ایالات‌متحده یا NHTSA، این فناوری قادر است مانع از ایجاد یک سوم تصادفات منجر به فوت شود. سیستم کنترل پایداری در اروپا تا این زمان جان ۱۵ هزار نفر را از تصادفات مرگبار نجات داده است. هم اکنون در کل دنیا میزان ۸۲ درصد از همه اتومبیل های سواری جدید دارای سیستم کنترل پایداری می باشند و اکنون پس از سال ها در اتومبیل های داخلی کشورم ما نیز وجود آن اجباری شده است.
فرق سیستم کنترل پایداری و سیستم کنترل کش
از جمله دیگر سیستم های ایمنی که در بیشتر اتومبیل های جدید مشاهده می کنید، سیستم کنترل کشش یا TCS می باشد و احتمالا بعضی این سیستم را همان سیستم کنترل پایداری می پندارند ولی کارکرد این دو سیستم با یکدیگر فرق دارد. سیستم کنترل کشش اصولا مانع از هرزگردی چرخ‌ها خواهد شد. برای نمونه در زمان رانندگی روی مسیرهای لغزنده در زمستان TSC مانع از هرزگردی چرخ‌ها خواهد شد؛ به بیان دیگر سیستم TCS چسبندگی چرخ‌ها روی جاده را حفظ کرده و یک سیستم مکمل برای کنترل پایداری می باشد.
غیر فعال کردن سیستم کنترل پایداری در اتومبیل
درست است که سیستم‌های کنترل پایداری و کنترل کشش وظیفه با اهمیتی در زیاد شدن ایمنی اتومبیل ها دارند ولی خیلی ها بیا کردند که لذت رانندگی بدین شکل کم تر خواهد شد. برای نمونه با وجود سیستم کنترل پایداری قابلیت دریفت کشیدن با اتومبیل امکان پذیر نمی باشد. بنابراین در خیلی از اتومبیل ها و به ویژه مدل‌های اسپرت قابلیت غیرفعال کردن این سیستم وجود دارد.
به علاوه در اتومبیل های جدیدتر، چند سطح گوناگون برای کنترل پایداری وجود دارد که به وسیله راننده معین می شود و او قادر است تا مقدار دخالت این سیستم را از پایین ترین حالت تا بالاترین حالت تنظیم نماید. ولی دقت کنید که سیستم کنترل پایداری وظیفه با اهمیتی در ایمنی رانندگی دارد و غیرفعال کردن آن نتایج خوبی نخواهد داشت.
