همه چیز درباره سکته مغزی و علائم پیش از آن

سکته مغزی زمانی رخ می‌دهد که جریان خون به بخشی از مغز مسدود یا قطع شود. این موضوع مانع از رسیدن اکسیژن و مواد مغذی لازم به سلول‌های مغزی برای بقا می‌شود. هرچند علائم قبل از سکته مغزی ناگهانی به وجود می‌آیند، اما در برخی موارد ممکن است نشانه‌های هشداردهنده‌ای در میان آنها وجود داشته باشد که در این مقاله از سایت هشتیا به آن‌ها خواهیم پرداخت. اما باید بگوییم که اگر سردردهای ناگهانی شدید و بدون علتی را تجربه می‌کنید بهتر است در این باره با یک متخصص مغز و اعصاب مشورت کنید.

علائم قبل از سکته مغزی

علائم سکته مغزی معمولا به‌طور ناگهانی ظاهر می‌شوند، اما این بدان معنا نیست که زمانی برای اقدام نخواهید داشت. برخی افراد ممکن است چند روز قبل از سکته مغزی جدی علائمی مانند سردرد، بی‌حسی یا سوزن‌ سوزن شدن را تجربه کنند. یک مطالعه نشان داد که ۴۳ درصد از بیماران سکته، علائم سکته کوچک را تا یک هفته قبل از سکته بزرگ تجربه کرده‌اند. از متداول‌ترین علائم قبل از سکته مغزی می‌توان به این موارد اشاره کرد:

• افتادگی صورت (کج شدن لبخند)
• ضعف یا بی‌حسی در بازو
• مشکلات گفتاری مانند لکنت یا دشواری در تکرار یک جمله
• سردرد شدید و ناگهانی
• سرگیجه ناگهانی، از دست دادن تعادل یا هماهنگی اندام‌ها
• از بین رفتن بینایی یا تغییرات ناگهانی در بینایی یکی یا هر دو چشم
• احساس گیجی یا مشکل در درک مسائلی که معمولا برای فرد آسان هستند
• بی‌حسی یا ضعف در یک سمت بدن (یا در یک بازو یا پا)

برخی افراد ممکن است چند روز قبل از سکته جدی علائمی مانند سردرد، بی‌حسی یا سوزن‌ سوزن شدن را تجربه کنند.

سردرد شدید و بی سابقه

هرچند این موضوع برای همه سکته‌ها صدق نمی‌کند، اما در برخی موارد، نوع خاصی از سردرد می‌تواند نشانه‌ اولیه وقوع سکته‌ باشد. براساس نتایج پژوهشی که در سال ۲۰۲۰ روی ۵۵۰ بزرگسال انجام گرفت، مشخص شد که ۱۵ درصد شرکت کننده‌ها قبل از سکته ایسکمیک دچار سردرد sentinel شدند. نوعی سردرد (سردرد پیش نگر) که قبل از وقوع یک رویداد، به‌ویژه یک هفته قبل از سکته، رخ می‌دهد. این سردردها در شرکت‌کننده‌های پژوهش معمولا شدید یا متفاوت از سردردهای قبلی بودند.

علاوه بر این، این سردردها در عرض ۷ روز قبل از سکته شروع می‌شدند و معمولا تا زمان بروز علائم سکته ادامه داشتند. همچنین مشخص شد که شرکت‌کنندگانی که قبل از سکته، سردرد پیش‌نگر داشتند، بیشتر احتمال داشت به فیبریلاسیون دهلیزی (نوعی آریتمی) مبتلا باشند.

تاری دید یا مشکل در بینایی

به‌طور کلی، نشانه‌های زیر در سکته به‌طور ناگهانی و به‌نظر بدون دلیل ظاهر می‌شوند: تاری دید یا مشکل در بینایی یا از دست دادن جزئی یا کامل بینایی، نشانه‌هایی از بروز سکته هستند. تغییرات ناگهانی در بینایی همچنین ممکن است علل دیگری داشته باشند. اما اگر در کنار تاری دید، علائمی مانند ضعف یا بی‌حسی در صورت، بازو یا پا به‌ویژه در یک سمت بدن؛ گیجی یا مشکل در صحبت کردن یا درک گفتار و دید مبهم یا دوگانه در یک یا هر دو چشم دارید، حتما به پزشک مراجعه کنید.

تعریق زیاد

تعریق زیاد می‌تواند یکی از علائم قبل از سکته مغزی باشد، اما به‌طور خاص به‌عنوان علامت شناخته‌شده در این زمینه به‌شمار نمی‌آید. در برخی افراد، تعریق غیرعادی ممکن است به عنوان بخشی از پاسخ بدن به استرس یا تغییرات ناگهانی در وضعیت سلامتی بروز کند. اگر تعریق شدید با سایر علائم سکته مانند ضعف، گیجی یا تغییرات بینایی همراه باشد، مهم است که فورا به پزشک مراجعه کنید.

مشکل در حرکت و حفظ تعادل

مشکل در حرکت و حفظ تعادل یکی از علائم مهمی است که می‌تواند به‌عنوان نشانه‌ای از بروز سکته مغزی در نظر گرفته شود. این مشکلات معمولا به‌طور ناگهانی و بدون هشدار ظاهر می‌شوند و نشان‌دهنده اختلالات جدی در عملکرد مغز هستند. از دست دادن تعادل به‌خصوص در حالت ایستاده یا راه رفتن به‌طور ناگهانی زنگ خطری است که وقوع سکته را هشدار می‌دهد. فرد ممکن است احساس کند که نمی‌تواند به‌درستی تعادل خود را حفظ کرده و به‌راحتی بیفتد. این اتفاق می‌تواند به‌دلیل ضعف ناگهانی در عضلات یا اختلال در سیگنال‌های عصبی باشد که برای کنترل حرکات لازم هستند. ضعف عضلانی در یک سمت بدن نیز می‌تواند به مشکلات حرکتی منجر شود. این ضعف به‌طور ناگهانی در بازو یا پای یک سمت بدن ظاهر شده و فرد را از انجام فعالیت‌های روزمره بازمی‌دارد.

مشکل در حرکت و حفظ تعادل معمولا به‌طور ناگهانی و بدون هشدار ظاهر می‌شوند و نشان‌دهنده اختلالات جدی در عملکرد مغز هستند.

ضعف و کرختی دست و پا

ضعف و بی حسی دست و پا یکی از علائم هشداردهنده و رایج قبل از بروز سکته مغزی است که به‌طور ناگهانی و در یک سمت بدن ظاهر می‌شود. این علائم می‌توانند به‌طور خاص نشان‌دهنده اختلال در جریان خون به مغز باشند، که در نتیجه آن، سیگنال‌های عصبی به درستی به عضلات نرسیده و منجر به ضعف یا بی‌حسی می‌شود.

وقتی فردی دچار ضعف ناگهانی در بازو یا پای خود می‌شود، ممکن است احساس کند که نمی‌تواند به‌خوبی آن را حرکت دهد یا به‌طور کامل کنترل کند. این ضعف در یک سمت بدن بیشتر دیده می‌شود و می‌تواند با مشکلات حرکتی همراه باشد مانند ناتوانی در بلند کردن یک بازو یا تکان دادن یک پا.

کرختی نیز به‌معنای از دست دادن حس در ناحیه‌ای از بدن است. فرد ممکن است احساس کند که بخشی از بدنش خواب رفته یا بی‌حس شده است که دلیل آن، اختلال در خون‌رسانی به نواحی خاصی از مغز یا از دست دادن ارتباطات عصبی است. هرچند ممکن است این علائم در ابتدا نگران‌کننده به نظر نیایند، اما می‌توانند نشانه‌های وقوع سکته مغزی باشند. به‌خصوص اگر این علائم به‌طور ناگهانی ظاهر شوند و با سایر نشانه‌های سکته مانند مشکلات گفتاری، سردرد شدید یا تغییرات بینایی همراه باشند، بلافاصله به اورژانس مراجعه کنید.

مشکل در تلفظ کلمات

یکی دیگر از علائم قبل از سکته مغزی که به‌صورت ناگهانی و در اثر اختلال در عملکرد مغز روی‌ می‌دهد، مشکل در تلفظ کلمات است که فرد نمی‌تواند به‌درستی صحبت کند یا کلمات را به‌راحتی تلفظ کند. این حالت می‌تواند شامل لکنت، تکرار کلمات، یا دشواری در بیان افکار باشد.

مشکلات گفتاری معمولا با سایر علائم سکته مغزی مانند ضعف یا بی‌حسی در یک سمت بدن، سردرد شدید و تغییرات در بینایی همراه هستند. اگر فردی ناگهان دچار مشکل در صحبت کردن شود، نشانه‌ای از اختلال در خون‌رسانی به نواحی مرتبط با گفتار در مغز است.

درد قفسه سینه

درد قفسه سینه به‌عنوان یکی از علائم سکته قلبی شناخته می‌شود، اما در برخی موارد می‌تواند به‌عنوان نشانه‌ای از سکته مغزی هم باشد. این درد به‌دلیل اختلال در خون‌رسانی به مغز یا فشار بر عروق خونی در افرادی مشاهده شده که دچار مشکلات عروقی هستند. درد قفسه سینه به‌دلیل فعال شدن سیستم عصبی یا پاسخ بدن به یک وضعیت اضطراری است و در این موارد ممکن است به‌صورت ناگهانی و شدید ظاهر شود و با احساس فشار، سنگینی، یا سوزش همراه باشد. در برخی افراد، این درد به نواحی دیگر بدن، مانند شانه‌ها، گردن، یا بازوها نیز منتشر می‌شود. احساس درد در قفسه سینه به‌خصوص زمانی که با سایر علائم سکته مغزی مانند ضعف ناگهانی در دست یا پا، مشکلات گفتاری، یا تغییرات در بینایی همراه باشد، نشانه‌ای از بروز یک وضعیت جدی است.

حالت تهوع و استفراغ

حالت تهوع یا استفراغ ناگهانی، غش، گیجی، تشنج یا کما، از علائم کمتر شایع قبل از سکته مغزی هستند. سکته‌ای که منجر به خونریزی (وجود خون زیاد در مغز) می‌شود، به‌عنوان سکته هموراژیک شناخته می‌شود. اگر دچار سکته هموراژیک ناشی از تجمع تدریجی خون شوید، ممکن است علائمی مانند سردرد، کسالت و تهوع یا استفراغ را تجربه کنید. این علائم به‌دلیل فشار ناشی از خون اضافی بر بافت‌های مغزی ایجاد شده و به مرور زمان بدتر خواهند شد. تشخیص سریع و درمان مناسب برای این نوع سکته بسیار حیاتی است، زیرا می‌تواند به کاهش عوارض و افزایش شانس بهبودی کمک کند.

علائم قبل از سکته مغزی در زنان

زنان حدود ۶۰ درصد از مرگ‌های ناشی از سکته را تشکیل می‌دهند. در حالی که مردان بیشتر در معرض خطر بروز سکته هستند، زنان بیشتر احتمال دارد که بر اثر سکته جان خود را از دست بدهند. این تفاوت می‌تواند به عوامل متعددی از جمله سن، نوع سکته و وجود بیماری‌های زمینه‌ای مرتبط با زنان مانند فشار خون بالا یا بیماری‌های قلبی مرتبط باشد. توجه به این نکته اهمیت دارد که زنان باید به علائم سکته و خطرات مرتبط با آن توجه ویژه‌ای داشته باشند تا بتوانند اقدامات پیشگیرانه و درمانی لازم را انجام دهند. بی‌حسی یا ضعف در صورت، بازو یا پا، به‌ویژه در یک سمت بدن، به‌طور ناگهانی و بدون هشدار، گیجی، مشکل در صحبت کردن یا درک گفتار نیز از علائم قبل از سکته مغزی هستند که در زنان هم دیده می‌شوند.

علائم قبل از سکته مغزی در مردان

علائم قبل از سکته مغزی در مردان معمولاً شامل ضعف یا بی‌حسی موقت در یک طرف بدن، دشواری در صحبت کردن یا درک کلمات، اختلالات بینایی (مانند تاری دید یا از دست دادن بینایی در یک چشم)، سرگیجه یا عدم تعادل، سردرد شدید ناگهانی و احساس گیجی است. این علائم معمولاً موقتی هستند و ممکن است در عرض چند دقیقه یا ساعت از بین بروند، اما نشانه‌ای از خطر سکته مغزی واقعی در آینده می‌باشند و باید فوری به پزشک مراجعه شود. علائم قبل از سکته مغزی در مردان عبارتند از:

1. ضعف ناگهانی یا بی‌حسی در صورت، بازو یا پا، به‌ویژه در یک سمت بدن
2. مشکل در صحبت کردن یا درک گفتار، لکنت یا دشواری در بیان افکار
3. دید مبهم یا از دست دادن بینایی در یک یا هر دو چشم
4. درد قفسه سینه
5. سرگیجه، از دست دادن تعادل یا مشکل در هماهنگی حرکات
6. سردرد ناگهانی و شدید بدون علت مشخص

توجه به این علائم و اقدام سریع در صورت بروز آن‌ها بسیار مهم است، زیرا درمان به موقع می‌تواند به کاهش آسیب‌های مغزی و بهبود شانس بهبودی کمک کند.

شایع‌ترین علت سکته در جوانان، آسیب به شریان‌های گردن است.

علائم قبل از سکته مغزی در جوانان

حتی افراد جوان و سالم نیز در معرض خطر سکته مغزی هستند. شایع‌ترین علت سکته در جوانان، آسیب به شریان‌های گردن است که به آن پاره شدن شریان (arterial dissection) می‌گویند که در اثر نوعی آسیب‌دیدگی، مانند تصادف خودرو یا حادثه اسکی، اتفاق می‌افتد. این وضعیت منجر به اختلال در جریان خون به مغز و در نتیجه سکته مغزی خواهد شد.

بی‌حسی، ضعف یا فلج در صورت، بازو یا پا، که معمولا فقط یک سمت بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد از علائم قبل از سکته مغزی در جوانان هستند. در این حالت، فرد سعی می‌کند هر دو بازو را بالای سر ببرد؛ اگر یکی از بازوها شروع به افتادن کند، نشانه‌ای از وقوع سکته خواهد بود. همچنین، ممکن است یک طرف دهان هنگام تلاش برای لبخند زدن، بیفتد.

در حالی که علائم معمول سکته مانند افتادگی صورت، ضعف عضلانی در یک سمت، دشواری در صحبت کردن، مشکلات بینایی و تعادل ممکن است وجود داشته باشد، علائم دیگری نیز ممکن است بروز کند، از جمله کاهش هماهنگی حرکات، نقص‌های حسی، سردرد و خستگی.

توجه: سکته مغزی نیاز به درمان فوری دارد و اگر هر یک از این علائم به طور ناگهانی رخ داد، باید فوراً به اورژانس مراجعه کنید. TIA (سکته مغزی موقت) ممکن است هشدار دهنده برای سکته مغزی کامل باشد.

نتیجه گیری

سکته مغزی وضعیت پزشکی اضطراری است که نیاز به توجه فوری دارد. گاهی علائم قبل از سکته مغزی ظاهر شده که براساس آن‌ها می‌توان احتمال بروز سکته را پیش بینی کرد. افراد با سابقه خانوادگی سکته، فشار خون بالا یا دیابت بیشتر در معرض این عارضه خطرناک هستند. اگر هر یک از این علائم به‌طور ناگهانی ظاهر شد، بلافاصله به دکتر مغز و اعصاب یا اورژانس مراجعه کنید. تشخیص و درمان سریع، آسیب‌های مغزی را کاهش داده و شانس بهبودی را افزایش می‌دهد.

منبع: دکترتو