معرفی و بررسی عملکرد انواع فیوز در تابلو برق

اگرچه دیگر نقش فیوز در امنیت ما مشخص شده است؛ اما هنوز بسیاری از ما با انواع فیوز در تابلو برق آشنایی کامل نداریم و نمی‌دانیم بعد از سیم کشی ساختمان، چه مدلی از فیوزها برای تابلو برق ما مناسب است. در این مطلب ما را همراهی کنید تا با معرفی انواع فیوز در تابلو برق آشنایی کاملی از این سیستم به دست بیاورید.

چرا لازم است از فیوز در سیم کشی ساختمان استفاده کنیم؟

در هر سیستم الکتریکی «فیوز» به عنوان نخستین خط دفاع در برابر افزایش جریان یا اتصال کوتاه شناخته می‌شود. این قطعه با عملکرد حرارتی یا مغناطیسی خود، در زمانی که شدت جریان از حد طراحی مدار فراتر می‌رود؛ مسیر جریان را به سرعت قطع می‌کند تا از آسیب دیدن هادی‌ها، تجهیزات الکتریکی و تابلوهای توزیع جلوگیری شود.

در واقع عملکرد درست فیوز می‌تواند از ذوب شدن سیم‌ها، سوختن کلیدها و حتی وقوع آتش‌سوزی پیشگیری کند. نصب فیوز مناسب در ورودی و انشعابات تابلو برق موجب پایداری مدار و افزایش عمر مفید تجهیزات و بازگشت قیمت سیم کشی ساختمان می‌شود. هنگامی که از فیوزهای دارای استاندارد ایمنی و ظرفیت قطع متناسب استفاده شود، خطر ناشی از نوسانات یا خطاهای لحظه‌ای به حداقل می‌رسد و سیستم برق ساختمان عملکردی مطمئن و ایمن خواهد داشت.

معرفی انواع فیوز برق ساختمان

فیوزها در ساختمان‌ها بر اساس عملکرد و نوع کاربرد تقسیم‌بندی می‌شوند و هرکدام در حفظ ایمنی مدار نقش مهمی را برعهده خواهند کرد. پیش از انتخاب فیوز لازم است ویژگی‌های مدار و میزان جریان مصرفی بررسی شده تا مناسب‌ترین انواع فیوز در تابلو برق انتخاب کنید و با شناخت بهترین انواع فیوز در تابلو برق؛ خدمات برقکاری آنلاین را برای جلوگیری از بحران‌ها مورد استفاده قرار دهید. در ادامه دسته‌بندی فیوزهای رایج در ساختمان و ویژگی‌های مهم هرکدام در جدول زیر آمده است.

انواع فیوز مینیاتوری چیست؟

فیوز مینیاتوری یکی از اجزای مهم در سیم‌کشی برق ساختمان به شمار می‌رود که وظیفه اصلی آن حفاظت از مدار در برابر اضافه جریان و اتصال کوتاه است. این فیوز با طراحی دقیق خود می‌تواند در کوتاه‌ترین زمان مدار را از کار بیندازد تا تجهیزات دچار آسیب نشوند. یکی از مزیت‌های اصلی این نوع فیوز قابلیت استفاده دوباره پس از رفع خطا است زیرا تنها با بالا آوردن کلید آن، جریان دوباره برقرار می‌شود.

فیوزهای مینیاتوری در مدل‌های مختلف B، C و D تولید می‌شوند که هرکدام برای هدفی خاص طراحی شده‌اند. نوع B معمولا در مدارهای روشنایی، نوع C در پریزها و مصارف عمومی و نوع D در مدارهایی با بار القایی مانند موتورهای الکتریکی کاربرد دارد.

انواع فیوز در تابلو برق از نظر ولتاژ

فیوزها از نظر ولتاژ کاری به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند؛ دسته نخست فیوزهای فشار ضعیف هستند که در مدارهای تا 1000 ولت به کار می‌روند. این نوع فیوزها معمولاً در ساختمان‌های مسکونی و تجاری کاربرد دارند. دسته دوم فیوزهای فشار قوی هستند که در شبکه‌های انتقال برق یا تاسیسات صنعتی استفاده می‌شوند.

فیوزهای فشار قوی توانایی تحمل جریان‌های بالا را دارند و برای جلوگیری از آسیب به تجهیزات بزرگ الکتریکی طراحی شده‌اند. در انتخاب فیوز باید ولتاژ کاری مدار به دقت در نظر گرفته شود زیرا استفاده از فیوز نامناسب می‌تواند موجب عملکرد نادرست آن شود.

انواع فیوز در تابلو برق از نظر زمان قطع

از نظر زمان واکنش هم، باید بدانید که فیوزها به دو گروه تندکار و کندکار تقسیم می‌شوند. فیوز تندکار به سرعت در برابر افزایش جریان واکنش نشان می‌دهد و برای مدارهایی که نیاز به حساسیت بالا دارند مناسب است. این نوع فیوز در مدارهای الکترونیکی یا روشنایی بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در مقابل فیوز کندکار برای مدارهایی به کار می‌رود که ممکن است در لحظات اولیه راه‌اندازی، جریان بالاتری از حد معمول داشته باشند. به عنوان نمونه، موتورهای الکتریکی در زمان شروع به کار جریان بیشتری از برق نیاز دارند بنابراین فیوز کندکار مانع از قطع بی‌مورد مدار در این شرایط می‌شود.

انواع فیوز از نظر ساختاری

فیوزها از لحاظ ساختار داخلی و نحوه عملکرد به چند دسته تقسیم می‌شوند که فیوز فشنگی، فیوز کاردی و فیوز مینیاتوری از رایج‌ترین نمونه‌ها هستند. فیوز فشنگی ساختاری ساده دارد و از یک سیم فلزی درون محفظه چینی یا سرامیکی تشکیل شده است که در برابر جریان زیاد ذوب می‌شود. فیوز کاردی بیشتر در تابلوهای صنعتی استفاده می‌شود و قابلیت تعویض سریع را دارد. فیوز مینیاتوری نیز از اجزای الکترومکانیکی تشکیل شده و قابلیت روشن و خاموش کردن دستی مدار را دارد.

چطور انواع فیوز در تابلو برق را باید انتخاب کنیم؟

برای انتخاب فیوز مناسب در ساختمان، لازم است مراحل مشخصی را دنبال کنید تا سیستم برق شما با بالاترین سطح ایمنی و بازدهی کار کند. در هر مرحله دقت در جزئیات فنی و شناخت نوع مدار اهمیت بالایی دارد زیرا انتخاب درست فیوز می‌تواند مانع از بروز خطاهای پرهزینه در آینده شود.

مرحله اول: تعیین جریان نامی مدار

در گام نخست شما باید میزان جریان مصرفی مدار را محاسبه کنید. این مقدار بر اساس توان وسایل برقی و نوع سیم‌کشی مشخص می‌شود. فیوز انتخابی باید جریان عادی مدار را بدون قطع عبور دهد اما در صورت بروز اضافه‌جریان بتواند سریعاً مدار را قطع کند. اگر فیوز ظرفیت پایین‌تری نسبت به مدار داشته باشد، مدار به صورت پی‌در‌پی قطع می‌شود و اگر ظرفیت بیش از اندازه داشته باشد، تجهیزات دچار آسیب خواهند شد.

مرحله دوم: شناسایی نوع بار مصرفی

در این مرحله شما باید نوع بار الکتریکی را مشخص کنید. بارهای مقاومتی مانند بخاری یا المنت به جریانی یک‌نواخت نیاز دارند، اما بارهای القایی مانند موتور یا پمپ در لحظه راه‌اندازی جریان بسیار بیشتری می‌کشند.

اگر از فیوز معمولی برای بارهای القایی استفاده شود، مدار به‌صورت مکرر قطع می‌شود! بنابراین در چنین مواردی لازم است فیوزی با مشخصه کندکار انتخاب کنید تا بتواند جریان لحظه‌ای راه‌اندازی را تحمل کند.

مرحله سوم: بررسی ولتاژ مدار

در این مرحله باید ولتاژ کاری مدار خود را با ولتاژ فیوز تطبیق دهید. توجه داشته باشید که برای مدارهای تک‌فاز از فیوزهای ۲۳۰ ولتی و برای مدارهای سه‌فاز از فیوزهای ۴۰۰ ولتی استفاده می‌شود. اگر فیوز ولتاژی کمتر از ولتاژ مدار داشته باشد، در زمان بروز اضافه‌جریان نمی‌تواند به‌درستی مدار را قطع کند و به همین ترتیب احتمال آسیب‌دیدگی تجهیزات افزایش پیدا می‌کند.

مرحله چهارم: توجه به شرایط محیطی

شما باید محیط نصب فیوز را نیز در نظر بگیرید و به عواملی مانند دمای بالا، رطوبت زیاد یا وجود گردوغبار که می‌تواند عملکرد توجه داشته باشید. در فضاهای گرم، فیوزها سرعت‌عمل بیشتری دارند و در محیط‌های سرد واکنش کندتری نشان می‌دهند. در محیط‌های صنعتی یا موتورخانه‌ها بهتر است از فیوزهایی با بدنه مقاوم در برابر حرارت و رطوبت استفاده شود تا پایداری عملکرد حفظ شود.

مرحله پنجم: بررسی استاندارد و کیفیت ساخت

در آخرین گام می‌بایست به برند و استاندارد تولید فیوز توجه کنید. فیوزهایی که دارای تاییدیه‌های بین‌المللی مانند IEC یا VDE هستند، کیفیت خوبی دارند و از نظر دقت عملکرد و دوام، قابلیت اطمینان بیشتری دارند.