همه چیز درباره ماشین خراطی و موارد استفاده از آن

همانگونه که می دانید ابزارهای تراش مختص به فرم دادن به جسم های گوناگون بر اساس الگو طراحی شده می باشند. در این بین ابزارهای گوناگون خراطی جهت کار بر چوب ها و موارد دیگری مورد استفاده قرار می گیرند. به طور کلی انواع چوب‌ ها، همه دارای بافتی می باشند که تغییرپذیر بوده و انعطاف پذیر می باشند. به همین دلیل توسط دستگاه های خاصی، به آن ها فرم و طرح داده و آن ها را طراحی می کنند. از جمله بهترین و معروف ترین این دستگاه ها ابزار خراطی چوب می باشد.

ماشین خراطی

باید بدانید که ابزار خراطی یا Wood Lathe Machine دستگاهی مکانیکی و برقی تک فاز یا سه فاز می باشد که به شکل خاصی جهت شکل‌دهی و تراش منظم چوب مورد استفاده قرار می گیرند. این ابزار اصولا دارای یک بدنه بلند به صورت افقی و یک ریل کارگیر می باشد که یک طرف آن کنسول اصلی و موتور ابزار وجود دارد و در طرف دیگر و ته ریل سیستم نگهدارنده و پایه قطعه گیر و همچنین در مرکز ریل گیره نگهدارنده دستگاه های برشی وجود دارد.

در زمان فعالیت با ابزار خراطی، قطعه خام چوبی روی ریل کارگیر توسط گیره نصب و مهار شده و به وسیله موتور به شکل همیشگی حول محور مرکزی در حال چرخش می باشد. با چرخیدن قطعه‌ ی چوبی دور این محور، می توان به کمک تجهیزاتی به برش و ترتش پرداخت. از میان این تجهیزات می توان به مغار، چاقو، تیغچه تراش و موارد این چنینی اشاره کرد که کاربر قادر می باشد تا آن ها را به شکل آزاد با دست خود به کار ببرد، و یا آن ها را بر روی پایه نگهدارنده مرکز ریل برای خراطی دقیق‌ تر قرار دهد.

این دستگاه ها هم از لحاظ طراحی، شکل و کاربری دارای انواع گوناگونی می باشند و هم دارای پارامترها و ویژگی های فنی متفاوتی روی تقسیم بندی مدل‌‌های دستگاه خراطی می باشند. یکی از با اهمیت ترین آن ها قدرت موتور، طول کارگیر و قطر کارگیر می باشد. برای نمونه ابزارهای خراطی نجاری ساده دارای قدرت موتور 400 وات تا 200 وات می باشند. طول ریل و ماکزیمم کارگیر آن ها می تواند میان 30 سانتی متر تا 1 متر باشد و بیشترین قطر قطعه گیر آن ها در بازار میان 8 سانتی متر تا 40 سانتی متر است. همچنین دامنه سرعت گردش موتور در دقیقه، وزن ابزار، مدل و ابعاد مرغک نگهدارنده، تجهیزات همراه، مدل پایه نگهدارنده های دستگاه تراش و موارد دیگر باعث متغیر بودن مدل این دستگاه خواهد شد. این ویژگی های فنی و بخش های ابزار در دستگاه های خراطی صنعتی و CNC اصولا چند برابر می باشند و این گروه توان و اندازه های بیشتری هم دارند.

گونه های مختلف ماشین های خراطی

همانگونه که گفتیم ابزارهای خراطی دارای مدل های گوناگونی می باشند. در این ماشین فاکتورهای گوناگونی نظیر ابعاد قطعه‌ی کار، مقدار پیچیدگی طرح پایانی، احتیاج به دقت و همچنین حجم تولید اثرگذار می باشند. در حالت کلی هر یک از انواع این دستگاه ها در دو دسته تولید می شوند که در ادامه بیان خواهیم کرد.

• ماشین خراطی رومیزی

این ماشین دارای اندازه کوچک تری می باشد و چهارپایه ندارد. این دسته ابزار خراطی ها کارگیر کوچک تر و ریل کوتاه ‌تری در مقایسه با دسته دوم دارند.

• ماشین خراطی صنعتی یا پایه دار

این ماشین در مقایسه با مدل رومیزی بزرگ تر بوده و دارای چهار عدد پایه می باشد. اصولا این ماشین خراطی موتورهای قدرتمندتر، ریل بزرگ تر و قطر تیغه تراش و گیره کارگیر بزرگ تر در مقایسه با نوع رومیزی دارند.

در ادامه این مطلب گونه های مختلف دستگاه خراطب را از لحاظ کاربری و شیوه کار بیان خواهیم کرد:

• ماشین خراطی مرکزی یا افقی

معروف ترین و متداول ترین مدل دستگاه خراطی که در بیشتر کارگاه‌ های نجاری هم به صورت رومیزی و هم به شکل پایه دار وجود دارد نوع افقی آن می باشد. همچنین مشخص ترین ویژگی یک ماشین خراطی مرکزی یا افقی، گیره انتهایی نگهدارنده قطعه چوب یا Tailstock می باشد. این قطعه در نوع دستگاه خراطی افقی به شکل ساده و تک کاره تولید می‌شود.

• ماشین خراطی برجک دار یا شش وجهی

ماشین خراطی شش وجهی یا Turret Wood Lathe که به آن Hexagonal نیز گفته می شود، علیرغم مدل ساده افقی، دارای یک گیره انتهایی چند وجهی و چند کاره می باشد. در حقیقت فرق این نوع در مقایسه با مدل پیشین در همین قطعه می باشد. در این مدل دستگاه، در عوض کارگیر ساده فولادی روی سر انتهایی ابزار، یک گیره چند کاره قرار دارد و به تراشکار و استاد نجار این اجازه را می دهد که از چند ابزار تراش، برش، سوراخ کاری، پخ زنی، پرداخت و موارد این چنین بدون احتیاج به باز کردن قطعه از ریل و فک ماشین خراطی استفاده کنند. این نوع دستگاه خراطی در خط های تولید انبوه و حکاکی و تراشکاری قطعات بسیاری مورد استفاده قرار می گیرند.

• ماشین خراطی عمودی

این مدل دستگاه نظیر ماشین خراطی افقی ولی به شکل ایستاده می باشد. در ماشین خراطی عمودی، مدل کارگیر، ظاهر بدنه و محور اصلی به صورت عمودی و صاف می باشد و کاربر فقط یک میز کار افقی دارد. این مدل دستگاه خراطی تقریبا مشابه به اره فلکه یا نواری می باشد و همانند آن جهت تراش قطعه چوب، می بایست بر روی میز کار قرار گیرد. همچنین ابزار خراطی عمودی در حال حصضر کم تر ساخته شده و به کار می رود و متداول نیست.

• ماشین خراطی اتوماتیک

در این مدل دستگاه با استفاده از سیستم تغذیه‌ی خودکار، سرعت ساخت و تراش چوب بیشتر می باشد. دستگاه خراطی اتوماتیک بدون احتیاج به تغییرات فیزیکی و دستی کاربر، با در نظر گرفتن الگو و نقشه ی طراحی مورد نظر، چوب را به صورت هوشمند در زمان تراش چرخانده و در زاویه مناسب حرکن می دهد. همچنین در انواع پیشترفته ‌تر، قابلیت تمام کردن قطعه کار و نصب قطعه بعدی به شکل اتوماسیون شده وجود دارد و در نتیجه ماشین خراطی خودکار در خط های تولید کارخانه و کارگاه ‌ها مطلوب می باشد.

• ماشین خراطی کپی تراش

دستگاه خراطی کپی تراش یا کپی زن ماشینی می باشد که کار ساخت و حکاکی یک قطعه را طبق یک مرجع و قطعه از پیش حاضر شده انجام می ‌دهد. روی ریل ماشین خراطی کپی تراش، در کنار یک پایه قطعه ‌گیر اصلی، یک ماژول و نگهدارنده دوم برای قطعه مرجع وجود دارد و با بستن قطعه موردنظر به آن، تراش کاری روی چوب خام و قطعه دوم با درنظر گرفتن طراحی و ظاهر قطعه اولیه انجام و کپی می‌شود. ولی نتیجه کار به طور کامل مشابه به قطعه اولیه نبوده و به اندازه 90 تا 95 درصد شبیه خواهد بود.

• ماشین خراطی سی ان سی CNC

ماشین های خراطی CNC یا Computer Numerical Control مدل حرفه ای تری از ماشین های خراطی صنعتی می باشند. در این مدل ماشین همه گام های تراش و فرم دهی چوب به وسیله کامپیوتر و بر اساس فایل نقشه‌کشی برنامه های مهندسی که به ماشین منتقل می شوند، تولید و کنترل خواهد شد. این خصوصیت موجب می‌شود تا قادر باشید قطعه هایی با شکل های خیلی پیچیده و بسیار دقیق بسازید. به کار بردن ماشین خراطی CNC احتیاج به دانش برنامه های طراحی و کد‌نویسی نظیر برنامه اتوکد و برنامه های دیگر دارد بنابراین بیشتر در کارگاه‌ های صنعتی بزرگ و خط های تولید انبوده مورد استفاده قرار میگیرند و اپراتور اصلی آن ها تیمی تحت نظر مهندسین ناظر می باشند.

موارد استفاده از ماشین خراطی

ماشین خراطی یک ابزار نجاری ساده نیست و استفاده های گوناگونی در صنعت دارد. با ما همراه باشید تا برخی از کاربردهای مهم این دستگاه را برایتان شرح دهیم:

• ماشین خراطی در ساخت و ساز مبل و لوازم چوبی

در ساخت و ساز مبل و لوازم چوبی جهت تولید پایه‌ های میز و صندلی، دسته ‌های مبل، تاج تختخواب و دیگر قطعه ها با فرم های منحنی و استوانه ‌ای از ماشین خراطی استفاده می شود. به علاوه، در منبت ‌کاری با استفاده از این دستگاه نقش و نگارهای فوق العاده بر قطعه های چوبی به وجود می آورند.

• ماشین خراطی در طراحی داخلی و ساختمان سازی

همچنین در صنعت ساختمان هم ماشین خراطی به کار می رود. یکی از با اهمیت ترین موارد استفاده از دستگاه خراطی تولید نرده‌های راه‌پ له، ستون ‌های تزئینی، دستگیره‌ ی در و پنجره و قطعه های چوبی در سقف‌ های کاذب می باشند.

• ماشین خراطی در صنایع دستی و تزئینی

در حوزه صنایع دستی، جواهرات و بدلیجات و حوزه های این چنینی از ماشین خراطی باستفاده می شود. هنرمندان این عرصه با کمک این دستگاه و هنر خود لوازمی چون ظرف های چوبی، کاسه تراش، ساعت، مجسمه‌ ها، جا عودی، جعبه جواهرات و موارد این چنینی تولید می‌کنند. این لوازم دارای ارزش مادی خوبی می باشند.

• ماشین خراطی در قلم سازی و ابزارآلات دستی

ماشین خراطی در تولید بعضی از وسایل دستی دقیق و ظریف به کار برده می شود. برای مثال در تولید بدنه ‌ی مدل های گوناگون قلم‌ های چوبی، وسایل خطاطی و نقاشی، ابزارآلات آزمایشگاهی، سازهای موسیقی و موارد دیگر از این دستگاه استفاده می شود. دقت زیاد ماشین خراطی، قابلیت تولید قطعات با تلرانس خیلی پایین را ایجاد می‌کند.

سخن پایانی

در این مقاله از سایت هشتیا درباره دستگاه های خراطی و مدل های گوناگون ان صحبت کردیم. ماشین های خراطی مدرن، ترکیبی از هنر و صنعت می باشند. این دستگاه برقی با امکان چرخش دقیق و کنترل‌ شده‌ی چوب جهت تولید آثار صنعتی، خانگی و کارگاهی، هنری، ظریف و پیچیده با شکل های هندسی منحصربه فردی مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین هنرمندان و صنعتگران تا به آسانی بدون احتیاج به   بریدن و هدر زفتن زمان، با چوب محصول مورد نظر خود را ایجاد کنند.